Czym jest bezdech senny?

Zespół obturacyjnego bezdechu sennego to zaburzenie polegające na pojawianiu się okresowych przerw w oddychaniu podczas snu. Do bezdechu sennego dochodzi wówczas, gdy drogi oddechowe przestają być drożne - może to nastąpić na skutek spadku napięcia mięśni podniebienia, języczka, języka oraz tylniej ściany gardła, nadmiaru tkanki w tylnej części dróg oddechowych czy przez przerost migdałków. W zależności od stopnia upośledzenia napięcia mięśni dochodzi do zmniejszenia prześwitu gardła lub do jego całkowitego zamknięcia, co skutkuje czasowym brakiem przepływu powietrza i niedotlenieniem organizmu. Następuje stan, w którym mózg chorego przechodzi w stan czuwania, ale on sam nie jest świadomy przebudzenia.

Czynniki ryzyka wystąpienia przewlekłego bezdechu sennego

Czynnikami, które zwiększają ryzyko pojawienia się bezdechu sennego są między innymi krótka szeroka szyja, długie miękkie podniebienie, powiększone migdałki, długi języczek, polipy nosa, skrzywienie przegrody nosowej czy nieprawidłowości anatomiczne w budowie twarzoczaszki, takie jak mała i cofnięta żuchwa. Wystąpieniu bezdechu sprzyja również otyłość, kiedy to tkanka tłuszczowa odkłada się na szyi powodując ucisk gardła, oraz palenie tytoniu i stosowanie innych używek.

Objawy bezdechu sennego

Objawy bezdechu sennego obserwowane nocą to przede wszystkim głośne i nieregularne chrapania połączone z wielokrotną obserwacją bezdechu przez osoby trzecie. Chory śpi snem niespokojnym, przerywanym nagłymi przebudzeniami, którym może towarzyszyć uczucie braku tchu. Osoba dotknięta obturacyjnym bezdechem sennym może często budzić się w nocy aby oddać mocz, mogą również wystąpić zimne poty w obrębie górnej części ciała i lęk towarzyszący zasypianiu.

Objawy jakie chory może zaobserwować w ciągu dnia to nadmierna senność i brak wypoczynku mimo dużej ilości snu. Po przebudzeniu występuje suchość śluzówek jamy ustnej, bóle głowy oraz zmęczenie, które towarzyszy chorej osobie przez resztę dnia. Chory może mieć objawy depresji jest rozdrażniony, ma problemy z koncentracją, skupieniem uwagi oraz koncentracją, co wpływa na konflikty rodzinne oraz problemy w pracy.

Skutki nieleczonego bezdechu sennego

Bezdech senny może prowadzić do schorzeń niebezpiecznych dla zdrowia i życia takich jak udar, zawał serca, nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia rytmu serca. Osoby z nieleczonym obturacyjnym bezdechem sennym stanowią również zagrożenie dla innych, ponieważ ryzyko doprowadzenia do groźnych wypadków komunikacyjnych (w tym zderzeń czołowych), spowodowanych zaśnięciem za kierownicą, wzrasta kilkukrotnie. Z tego powodu osoby nieleczące bezdechu sennego nie powinny prowadzić pojazdów mechanicznych.

Leczenie bezdechu sennego

U osób otyłych bardzo duże znaczenie ma zmiana nawyków oraz utrata wagi - utrata kilkunastu, a nawet kilku kilogramów przyniesie zauważalną różnice. W przypadku łagodnych objawów bezdechu sennego ważna jest regularna pora snu oraz przybranie korzystnej pozycji podczas zasypiania. Należy zrezygnować z leków nasennych, które obniżają napięcie mięśni i mogą powodować nasilenie się objawów bezdechu sennego. Korzystnie wpłynie też unikanie alkoholu oraz papierosów.

Do leczenia wykorzystuje się też aparaty do bezdechu sennego - BiPAP i CPAP. Ich działanie polega na wtłaczaniu przez maskę CPAP (donosową, nosową lub ustno-nosową) powietrza pod ściśle ustalonym niewielkim ciśnieniem, co zapobiega zapadaniu się gardła. Aprat BiPAP dodatkowo rozróżnia fazę wdechu od wydechu i dostosowuje ciśnienie (ciśnienie wydechowe jest mniejsze), co zwiększa komfort spania.

W przypadkach, kiedy do blokady swobodnego powietrza przez gardło dochodzi na skutek np. powiększonych migdałków czy skrzywionej przegrody nosowej, stosuje się zabiegi laryngologiczne w celu ich usunięcia, a w przypadku niewłaściwej budowy anatomicznej twarzoczaszki także aparaty i protezy dentystyczne.