Bezdech senny może prowadzić do pogorszenia koncentracji, przewlekłego zmęczenia, a nawet zagrożenia życia, jeśli powoduje zasypianie podczas prowadzenia samochodu. Jakie są przyczyny bezdechu sennego, jakie ma objawy oraz jak go leczyć? Sprawdzamy!

Czym jest bezdech senny?

Bezdech senny to problem, który dotyka nawet 11% kobiet i 25% mężczyzn, najczęściej w wieku od 40 do 70 lat. Czym tak właściwie jest? Zgodnie z definicją American Academy of Sleep Medicine OBS, czyli obturacyjny bezdech senny polega na występowaniu powtarzających się epizodów, w trakcie których przepływ powietrza przez drogi oddechowe jest zatrzymany lub bardzo ograniczony, a saturacja spada. Podczas wspomnianego epizodu mamy do czynienia ze wzmożoną pracą mięśni oddechowych, a on sam musi trwać przynajmniej 10 sekund, aby zostać uznanym za bezdech senny.

Bezdech senny dzieli się na trzy stopnie ciężkości, które są diagnozowane na podstawie badania polisomnograficznego, o którym opowiadamy więcej poniżej. Wyniki mogą potwierdzić:

  • łagodny bezdech senny (stopień I) – 5-15 bezdechów na godzinę,
  • umiarkowany bezdech senny (stopień II) – 15-30 bezdechów na godzinę,
  • ciężki bezdech senny (stopień III) – powyżej 30 bezdechów na godzinę.

Co więcej, bezpośrednio związana ze stopniem ciężkości bezdechu sennego jest tendencja do zasypiania w różnych sytuacjach. Przykładowo w przypadku stopnia I mówimy o drzemce w trakcie oglądania telewizji, a III stopień oznacza zasypianie nawet podczas prowadzenia samochodu czy rozmowy.

Bezdech senny – objawy

W przypadku bezdechu sennego wyróżnia się dwa rodzaje objawów: dzienne i nocne. Do pierwszej grupy zaliczamy:

  • zaburzenia rytmu serca,
  • wzmożoną senność podczas dnia,
  • przyspieszony oddech po przebudzeniu,
  • napady snu,
  • bóle głowy, w szczególności rano i po przebudzeniu,
  • przewlekłe zmęczenie,
  • problemy z koncentracją i pamięcią,
  • pogorszenie funkcji intelektualnych,
  • obniżona aktywność, w szczególności w życiu zawodowym,
  • problemy z potencją,
  • stany depresyjne,
  • zaburzenia nastroju.

Z kolei do nocnych objawów bezdechu sennego zaliczamy:

  • bezsenność,
  • głośne chrapanie (wydawany dźwięk można określić jako nieregularny),
  • częste wybudzenia,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • liczne przebudzenia,
  • nadmierna ruchliwość podczas snu,
  • suchość w jamie ustnej,
  • uczucie dławienia się podczas snu,
  • brak uczucia wypoczynku pomimo odpowiedniej liczby godzin snu,
  • częste oddawanie moczu,
  • nadmierna potliwość,
  • moczenie się.

Dodatkowo za jeden z najważniejszych objawów nocnych, który bezpośrednio wskazuje na problemy z bezdechem sennym, są przerwy w oddychaniu podczas snu. Zazwyczaj potwierdza je druga osoba, na przykład małżonek.

Bezdech senny – przyczyny

Lista objawów bezdechu sennego jest długa. Tak samo jak przyczyny – powodów wystąpienia zatrzymania oddechu podczas nocnego odpoczynku jest dość dużo. Główne z nich są bezpośrednio związane z nieprawidłową budową górnych dróg oddechowych. Mowa przede wszystkim o przerośniętej tkance (zwłaszcza po infekcjach w przeszłości), polipach, skrzywionej przegrodzie nosowej, wiotkości mięśni podniebienia oraz niewłaściwej budowie żuchwy (zbyt mała wielkość i cofnięcie). Dodatkowo przyczyną bezdechu sennego może być przerost języka lub migdałów.

Warto również pamiętać o czynnikach, które zwiększają ryzyko wystąpienia bezdechu sennego. Są to między innymi:

  • otyłość (zwężenie gardła spowodowane nadmiarem tkanki tłuszczowej, najczęściej występujące u mężczyzn),
  • spożywanie alkoholu,
  • menopauza (wystąpienie OSA o podłożu hormonalnym),
  • czynniki genetyczne,
  • przyjmowanie leków sedatywnych,
  • choroby przewlekłe (przede wszystkim udar mózgu, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, nadciśnienie tętnicze, czy niewydolność serca).

Jak diagnozuje się bezdech senny?

Bezdech senny diagnozuje się wielotorowo. W zależności od występujących objawów specjalista może zlecić wykonanie:

  • polisomnografii, czyli badania snu, podczas którego analizuje się dokładną strukturę snu,
  • badań uproszczonych, takich jak poligrafia i somnografia, w trakcie których pacjent ma założone niewielkie urządzenie rejestrujące pozycję ciała, ruchy klatki piersiowej podczas snu, saturację, czy przepływ powietrza przez usta i nos.

Dodatkowo lekarze rozpoczynają diagnostykę bezdechu sennego od metod przesiewowych, które mają wstępnie potwierdzić konieczność przeprowadzenia dalszych badań.

Jak leczyć bezdech senny?

Leczenie bezdechu sennego polega na zapewnieniu niezakłóconego i nieograniczonego przepływu powietrza. Udrożnienie dróg oddechowych pomaga całkowicie wyeliminować niebezpieczne i pogarszające jakość życia objawy. W przypadku OBS stosuje się:

  • aparaty CPAP, które są uznawane za jedną z najskuteczniejszych i najpowszechniejszych metod leczenia bezdechu sennego,
  • tzw. zalecenia ogólne, które mają chronić przed nasileniem dolegliwości, czyli redukcja i utrzymanie prawidłowej masy ciała, zadbanie o odpowiednią higienę snu, czy rezygnacja z leków nasennych i alkoholu.

Wspomniane wyżej aparaty CPAP składają się z generatora ciśnienia, rury powietrznej i innych akcesoriów. Z ich pomocą można całkowicie wyeliminować problem z bezdechem i chrapaniem, poprawiając tym samym jakość i komfort życia chorych. Same urządzenia wytwarzają odpowiednie, dodatnie ciśnienie, które jest następnie doprowadzane do dróg oddechowych. W efekcie jest zapewniony swobodny przepływ powietrza.